Energie „Reflektora” (1923-1931), Awangarda Lubelska, tom 1 | Aleksander Wójtowicz

wtorek, 26 listopada 2024

W Energiach „Reflektora” uzyskujemy nie tylko skrupulatnie zrekonstruowaną historię czasopisma, które wychodziło w Lublinie w latach dwudziestych – wraz z opisem wydającej je grupy, której trzon stanowili Józef Czechowicz, Stanisław Grędziński, Konrad Bielski, Wacław Gralewski oraz Czesław Bobrowski. Poznajemy także zaplecze potrzebne do zrozumienia relacji łączących lubelskich twórców – ze sobą nawzajem i z literackim światem. Przytoczone zostają potrzebne wyimki zarówno z ich biografii, jak i z historii międzywojennej awangardy: wątki ówczesnych debat o literaturze, zwłaszcza poezji awangardowej, ale także o krajowej polityce. Naszkicowany zostaje również pejzaż społeczny Lublina – zwłaszcza tej jego warstwy, której zainteresowania oscylowały wokół kultury. Poznajemy więc przekonania i potrzeby ówczesnych odbiorców literatury, ale także możemy przeczytać o samym, rozrastającym się mieście, prowincjonalnym, dopiero wkraczającym w okres unowocześnienia i powiązanej z nim industrializacji.
[…] Dla Wójtowicza, jak zawsze, istotny pozostaje również element awangardowych kooperatyw między dyscyplinami sztuki – pisząc o literaturze, dotyka elementów spokrewniających awangardową poezję z ówczesnym filmem, sztukami plastycznymi. kabaretowym i teatralnym performensem czy kulturą popularną. Dba również o umiejscowienie w historii „Reflektora” warstwy edytorskiej książek, tak ważnej z punktu widzenia awangardowego eksperymentu. Dzięki temu obraz historyczny epoki staje się wyrazistszy, bardziej materialny i lepiej odpowiada artystycznej rzeczywistości awangardowego dwudziestolecia.

Prof. dr hab. Joanna Orska